رفع مشكل مازوت در گرو اعتماد بیشتر به شركتهای دانش بنیان
به گزارش مداربسته مشکل تولید مازوت ناشی از پالایش نفت در پالایشگاه های کشور معضلی دیرینه است که می تواند با اعتماد به توان داخلی و حمایت بیشتر از شرکتهای دانش بنیان برطرف شود؛ موضوعی که کماکان بعضی از این شرکت ها با ورود به آن توانسته اند موفقیت های چشم گیری هم به دست آورند.
در فرآیند پالایش نفت خام، انواع فرآورده های نفتی تولید می شود که به ترتیب شامل نفتا، بنزین، نفت سفید و گازوئیل است که اینها از آلودگی کمتری برخوردار می باشند و در نهایت ماده دیگری همچون نفت کوره یا مازوت است که در مراحل پایانی پالایش نفت خام به دست می آید و آلودگی فراوانی تولید می کند.
نفت کوره یا مازوت (Mazut) به پسماندهای برش های نفتی اطلاق می شود که در مراحل پالایش نفت خام به دست می آید و به علت اینکه سیاه رنگ است، نفت سیاه هم نامیده می شود.
این ماده ارزان ترین ماده سوختنی جهت استفاده در کوره ها، حمام ها و تنور نانوایی ها و موتورهای دیزلی و برخی نیروگاه ها و صنایع به حساب می آید.
فرآوده ای باارزش اقتصادی پایین، که خیلی از کارشناسان آنرا یکی از عوامل اصلی آلودگی هوای فصول سرد سال در خیلی از مناطق کشور همچون پایتخت می دانند.
یکشنبه ۱۴ دیماه جاری بود که بیژن زنگنه وزیر نفت کشورمان در نشست مشترک وزرای نیرو، نفت و کشور با تایید ضمنی استفاده از مازوت در بعضی نیروگاه ها و صنایع کشور عنوان کرد: مایل نیستیم مازوت مصرف شود اما چاره ای جز تحویل مازوت به نیروگاه ها نداریم.
موضوعی که البته روز بعد عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست هم بر آن مهر تایید زد و اظهار داشت: اگر گاز از جانب خانواده ها بی رویه مصرف شود، استفاده از مازوت در صنایع و نیروگاه ها بعنوان سوخت اجتناب ناپذیر است.
کلانتری با تکیه بر اینکه سازمان محیط زیست موافق سوخت مازوت نیست، اظهار داشت: برخی نیروگاه ها مشکل سوخت دارند ازاین رو مجبورند برای تولید برق از مازوت استفاده کنند در غیر این صورت مجبوریم قطعی برق را تحمل نماییم.
صحبت هایی که البته با موضع گیری معاون اول رئیس جمهوری مواجه گردید و دکتر اسحاق جهانگیری بامداد شنبه بیستم دیماه جاری در مراسم آغاز عملیات اجرایی شارباغ حضرت زهرا (س) و بهره برداری از فاز دوم بزرگراه شهید نجفی رستگار در جنوب تهران خاطرنشان کرد: در مورد مبحث سوزاندن مازوت برای نیروگاه ها باید گفته شود که هیچکدام از نیروگاه های تهران، کرج و شهرهای اطراف از سوخت مازوت استفاده نمی کنند.
با این حال هر ساله به خصوص در ماه های آذر و دی حتی با وجود بارندگی های فراوان، آلودگی هوا در خیلی از کلان شهرها همچون تهران از مرز اخطار عبور می کند و ساکنان این شهرها به لحاظ کیفیت هوا شرایط خطرناکی را تجربه می کنند.
وضعیت کنونی آلودگی هوای پایتخت هم بگونه ای است که حتی تصمیم ستاد ملی کرونا در مورد منع تردد وسایل نقلیه از ساعت ۲۱ تا ۴ بامداد در پایتخت هم نتوانسته تأثیر چندانی در کاهش معضل آلودگی هوای تهران داشته باشد.
معضلی که البته گویا یک شرکت دانش بنیان داخلی در کشورمان با دستیابی به دانش کاملا ایرانی برای آن راهکاری یافته است. دانشی که به قول مدیرعامل این شرکت دانش بنیان تنها در اختیار چند کشور غربی است.
مهدی حبیبی خراسانی پنج شنبه در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه و آموزش ایرنا ضمن اشاره به اینکه، این شرکت دانش بنیان از سال ۱۳۹۲ در مورد معضل بزرگ کشور نسبت به عملیات شکست فرآورده های سنگین به سبک یا کراکینگ (Cracking)، تحقیقات و فعالیتهای بسیار زیادی را انجام داده است، اعلام نمود: ما موفق شدیم در سال ۱۳۹۳ یک پایلو پلنت بشکه ای (تولید آزمایشی یا مشاهده عملیاتی بودن یک فرآیند و بازده آن) را در این خصوص اجرا نماییم.
وی اضافه کرد: در واقع ما با یک پایلوت دو بشکه ای به صورت موفقیت آمیزی وارد فاز اجرای عملیات کرکینگ شدیم.
حبیبی خراسانی می گوید: الان این شرکت تاییدیه های دانش بنیانی خویش را از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری دریافت و مجوز و موافقت اصولی خوراک ۱۰ هزار بشکه ای را در پالایشگاه شازند واقع در استان مرکزی دریافت کرده است.
مدیرعامل این شرکت دانش بنیان خاطرنشان کرد: ما با دستیابی به دانش کاملا ایرانی از توانمندی لازم برای تبدیل نفت کوره یا مازوت به فرآورده هایی با ارزش افزوده بالایی همچون بنزین، گازوییل و نفت سفید با استاندارد یورو ۵ برخوردار شده ایم.
این فعال فناور حوزه نفتی می گوید: یکی از معضلات فعلی کشورمان هم اکنون این است که درصدی از ۲ میلیون بشکه نفتی که روزانه در کشورمان پالایش می شود، به نفت کوره یا مازوت تبدیل می شود و به علت اینکه نفت کوره یا مازوت فرآورده سنگینی بوده و از سولفور بالایی برخوردار است، کشور قادر به فروش کامل نفت کوره حاصل از پالایش نیست و بر همین مبنا کشورمان به لحاظ مالی از بابت تولید روزانه مازوت که ارزش پایینی دارد، متضرر می شود.
وی با تکیه بر اینکه، نفت کوره محصولی است که قیمت و ارزش مادی آن از نفت خام پایین تر است، اضافه کرد: در واقع در این سرمایه گذاری درصدی از نفت خام بعنوان خوراک اصلی تبدیل به محصولی می شود که قیمتی ندارد و این به لحاظ اقتصادی برای کشور توجیه پذیر نیست. عمل کرکینگ یا شکست فرآورده های سنگین به شکل اقتصادی در کشور صورت نمی گیرد.
البته صحبت های این فعال حوزه دانش بنیان در مورد تولید مازوت در کشور در حالی مطرح می شود که آمار شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران نشان می دهد بالاترین مازوت تولیدی در پالایشگاه های ایران در ارتباط با پالایشگاه آبادان است که سهمی ۳۸ درصدی دارد و کمترین سهم تولید مازوت هم با سهم صفر درصدی به پالایشگاه ستاره خلیج فارس می رسد که هیچ مازوتی در سبد تولیدات آن به چشم نمی خورد.
بر اساس این اطلاعات، ایران روزانه در ۱۰ پالایشگاه خود، ۶۴ میلیون لیتر مازوت تولید می کند که با عنایت به خوراک دریافتی ۳۴۱ میلیون بشکه ای پالایشگاه ها، سهمی ۱۸ درصدی در میان فرآورده های نفتی ایران دارد.
در جدول زیر به تفکیک سهم تولید مازوت از فرآوردهای تولیدی در پالایشگاه های ایران موجود است.
حبیبی خراسانی عنوان کرد: برخی کارشناسان همواره از ملزم کردن برخی کارخانجات در مناطق مختلف کشور جهت استفاده از این نفت کوره انتقاد می کنند؛ چونکه بطور حتم درصد قابل توجهی از آلودگی هوا در کشور به مصرف نفت کوره یا مازوت در کشور برمی گردد.
وی می گوید: استفاده این نفت کوره که در واقع سوخت کشتی ها هم به حساب می آید یکی از معضلات زیست محیطی است و پیرو بحث قرارداد کیوتو ۲۰۲۰ و سازمان بین المللی دریانوردی (IMO) آیمو (International Maritime Organization) که مطرح است، کشتی ها موظف به مصرف سوختی با استاندارد نیم درصد سولفور هستند.
پیمان سال ۱۹۹۷ کیوتو (Kyoto Protocol) پیمانی بین المللی و مکمل پیمان ریو است که کشورهای صنعتی به منظور کاهش صدور گازهای گلخانه ای که عامل اصلی گرم شدن زمین در دهه های اخیر است، به آن متعهد شدند.
موفقیت طرح این شرکت فناور منوط به حمایت بیشتر
مدیرعامل این شرکت دانش بنیان در مورد اینکه چرا از سال ۱۳۹۲ تابحال موفق به عملیاتی کردن پروژه خود نشده اند، عنوان کرد: ما این پروژه را از سال ۱۳۹۲ شروع کردیم اما با معضلات بسیار زیادی در اجرا رو به رو بودیم.
حبیبی خراسانی اضافه کرد: در صورتیکه ما این امکان و توانایی را داریم با عنایت به تاییدیه های شرکت ملی نفت و پالایش و بازدیدهای نظارتی سایر بخش ها همچون دانشگاه ها و برخی ارگان های مرتبط، نفت کوره یا مازوت را دریافت و تبدیل به فراورده هایی باارزش افزوده نماییم.
وی اظهار داشت: این شرکت دانش بنیان از سال ۱۳۹۲ آغاز به کار کرده و سال ۱۳۹۵ دانش بنیان شده است اما با وجود پیگیری های انجام شده از سال ۱۳۹۲ بالاخره سال ۱۳۹۷ موفق شدیم موافقت وزارت نفت را برای دریافت خوراک از پالایشگاه شازند امام خمینی (ره) دریافت نماییم.
حبیبی با بیان اینکه، از سال ۱۳۹۷ مسئولان استان مرکزی در جریان کار شرکت ما قرار دارند، عنوان کرد: به دنبال درخواست ما برای تحویل زمین به جهت اینکه شرکت ما دانش بنیان است و اجازه استقرار در شهرک صنعتی را دارد، استان مرکزی پیشنهاد استقرار ما در شهرک صنعتی بازینه را داد.
وی اضافه کرد: این در شرایطی است که با وجود اینکه تمام پیش پرداخت ها برای تحویل زمین انجام شده است، از سال ۱۳۹۸ تا امروز با وجود پیگیری های انجام شده و بوروکراسی فراوان برای دریافت جواز تاسیس، مجوز محیط زیست و سه بار تمدید موافقت اصولی، هنوز این زمین به شرکت واگذار نشده است و ما موفق به سرمایه گذاری نشده ایم.
حبیبی خراسانی اظهار داشت: این در شرایطی است که طرح و سرمایه گذاری به صورت کامل ایرانی است و این مجموعه دانش بنیان بدون هیچ نیازی به تسهیلات دولتی، تمام این سرمایه گذاری را که ظرفیت اشتغال ۴۰۰ نفر به صورت مستقیم و ۱۳۰۰ نفر غیرمستقیم را به دنبال خواهد داشت، تقبل می کند.
اجرای طرح کرکینگ از خطر توقف پالایشگاه ها جلوگیری می کند
مدیرعامل این شرکت دانش بنیان ضمن درخواست برای همراهی هرچه بیشتر با این مجموعه دانش بنیان عنوان کرد: با اجرای این طرح و سرمایه گذاری که در حوزه کرکینگ در استان مرکزی انجام می شود، از یک سو معضل پالایشگاه شازند امام خمینی (ره) را که روزانه ۱۵ هزار بشکه مازوت تولید می کند، رفع می شود و از طرفی از انتقال مازوت تولیدشده در این پالایشگاه به مناطق جنوبی کشور جلوگیری خواهد نمود.
حبیبی خراسانی ضمن اشاره به انتقال مازوت تولیدشده در پالایشگاه شازند به منطقه جنوب کشور اظهار داشت: این کار علاوه بر اینکه از هزینه سرسام آوری برخوردار است، به علت عدم مصرف و امکان فروش آن در جنوب و دپوشدن مقدار اضافی این ماده در این منطقه، احتمال توقف کلی پالایشگاه را به دنبال خواهد داشت.
وی همینطور عنوان کرد: با عنایت به ظرفیت موجود پالایشگاه های کشور و بومی بودن این فناوری این کار در واقع می تواند انقلاب بزرگی در کشور باشد، ضمن اینکه با تهیه زیرساخت ها و راه اندازی پروژه های جانبی، اشتغالزایی و محرومیت زدایی را شاهد خواهیم بود.
در صورت حمایت، طرح کرکینگ ۲ ساله به مرحله بهره برداری می رسد
مدیرعامل این شرکت دانش بنیان می گوید: در صورتیکه زمین در اختیارمان قرار گیرد، حداکثر ظرف دو سال می توانیم این واحد فناور را با تجهیزات های تک که با تکنولوژی غربی ها رقابت می کند، راه اندازی نماییم.
به گفته حبیبی خراسانی، راه اندازی این واحد فناور در استان مرکزی نمونه ای خواهد بود برای راه اندازی سایر واحدهای مشابه در کشور، چونکه امروز پالایشگاه آبادان یک رقم بسیار زیادی نفت کوره تولید می کند و چنین واحد فناوری می تواند در کنار پالایشگاه های دیگر کشور مانند پالایشگاه شیراز، بندرعباس و اصفهان که مازوت آلاینده چهار درصد سولفور را تولید می کنند، راه اندازی شود.
وی افزود: بعنوان مثال اگر امروز ۱۰۰ دلار قیمت هر تن نفت کوره است، ارزش افزوده همین ماده معادل ۴۰۰ دلار خواهد بود. حال اگر ۴۰۰ هزار بشکه را در این اختلاف قیمت ضرب نماییم، میزان کل ارزش افزوده به سادگی مشخص می شود.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب