در نشست تخصصی اتاق تهران؛
ورود پلت فرم های اینترنتی به توزیع آنلاین دارو بررسی گردید
مداربسته: در نشست تخصصی بررسی پلت فرم های آنلاین توزیع دارو، وضعیت فعلی پلت فرم ها و چالش های قانونی ورود آنها به توزیع آنلاین دارو مطرح و بررسی گردید.
به گزارش مداربسته به نقل از مهر، نشست تخصصی بررسی پلت فرم های اینترنتی با تمرکز بر پلت فرم های ارائه دهنده خدمات آنلاین سلامت و توزیع دارو در اتاق تجاری ایران اجرا شد. در این جلسه که با همکاری کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات و همین طور کمیسیون حقوقی و حمایت های قضائی و مقرراتی اتاق تجاری ایران برگزار شده بود، وضعیت فعلی پلت فرم ها و چالش های قانونی ورود آنها به توزیع آنلاین دارو مطرح و بررسی گردید. در شروع این جلسه، سادینا آبایی، رییس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق تجاری ایران به اهمیت اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی اصرار کرد و اظهار داشت: اگر لایه های مختلف دولت و مردم و حاکمیت از اهمیت اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی غافل باشند، گرفتار عقب ماندگی بسیار زیادی خواهیم شد. وی ادامه داد: اگر مقرر است ارتباط بین المللی برای کشور متصور باشیم، باید بتوانیم در این زمینه فعالیت نماییم و پیشرفت های مؤثری داشته باشیم. تحول دیجیتال مسیری را برای کشور و مردم فراهم می آورد که اگر به این مسیر نپیوندیم به عقب ماندگی گرفتار خواهیم شد. خوشبختانه امروز، فهم تحول دیجیتال بین ما درحال ایجاد است. باید تاکید نماییم که ابتدا نیاز به درک این مقوله داریم تا سپس ادبیات آنرا در بین خودمان به اشتراک بگذاریم. آبایی با اعلان اینکه رسیدن به مفهوم مشترکی از «پلتفرم» بین فعالان اکوسیستم اقتصاد دیجیتال، یک ضرورت است، اضافه کرد: طبق اعلام مرکز توسعه تجارت الکترونیک هم اکنون حدود ۵۰۰ پلت فرم در کشور وجود دارند که فقط برخی از آنها فعال می باشند. وی با اشاره به تازگی مفهوم پلت فرم در کشور اظهار داشت: هرچند مفهوم پلت فرم ها چندسالی است که به کشور وارد شده اما هنوز برای ما تازگی دارد و قانونی که دراین باره وجود دارد، مربوط به سال ۱۳۸۲ است؛ یعنی زمانی که چنین بستری اصلاً در کشور فراهم نبوده است. پلتفرم ها جرأت ورود به حوزه دارو را ندارند نیما فاضلی، مدیرعامل یک استارت اپ فعال در عرصه سلامت در این جلسه با اشاره به مشکلات پیش روی پلت فرم ها در عرصه سلامت دیجیتال اظهار داشت: از بین ۵۰۰ پلت فرم فعال در کشور، برخی از آنها در عرصه سلامت فعالیت می نمایند اما قسمتی از این فعالان حوزه سلامت تمایلی به سرمایه گذاری در عرصه توزیع آنلاین دارو ندارند. گرچه تنها مشکلات سلامت دیجیتال در کشور به پلت فرم های توزیع آنلاین دارو محدود نمی گردد، اما این پلت فرم ها بیشترین مشکلات را در عرصه سلامت دارند. وی همین طور از عدم رسیدگی وزارت بهداشت به مشکلات رگولاتوری سکوهای ارائه دهنده خدمات سلامت نیز گلایه نمود. چه نهادی مسئول پلت فرم های دارویی است؟ مجید خداپرست، مدیر و مؤسس سامانه توزیع دارو با اشاره به سرعت بالای تغییرات در حوزه ی تکنولوژی و سرعت پایین قانون گذاری در ایران اظهار داشت: سرعت قانونگذاری در کشور به قدری آهسته است که از رخدادهای روز جا مانده و تعدادی از قوانین موجود در کشور، به اقتضای فضای دو دهه قبل بوده و با وجود تحولات پیش آمده، همچنان بی تغییر مانده است. وی ادامه داد: «زمانی که کرونا آمد، تقاضا برای فعالیت آنلاین داروخانه ها بیشتر شد و قرار بر این شد که پلت فرم ها با شرایطی تعیین شده، فعالیت کنند. با این همه پس از گذشت ۴ سال از کرونا هنوز مشخص نیست مسئولیت پلت فرم های دارویی بر عهده چه کسی است؟ فاضلی با اشاره به اجرای طرح پایلوت از طرف سازمان غذا و دارو برای دریافت داروی نسخه ای از داروخانه های آنلاین اظهار داشت: آن چه هم اکنون وجود دارد قوانین نیم بندی است که بتوانیم درحال حاضر فعالیت نماییم. اگر مقرر است هم افزایی وجود داشته باشد، طبق جمع بندی های انجام شده باید در مدل بخشنامه دارورسانی باشد. هم اکنون سازمان غذا و دارو در مرحله مطالعاتی شروع دارو رسانی آنلاین در یکی از استانهای کشور است که بیمار با کد پیگیری نسخه خودرا در سامانه ملی بارگذاری کند و بعد داروخانه نسخه را برای کاربر بپیچد. فشارهای سازمان غذا و دارو به پلت فرم ها رضا ملکی، کارشناس مرکز همکاریهای تحول و پیشرفت نیز در ادامه این جلسه به مساله طرح شکایت های گوناگون از پلت فرم های توزیع دارو اشاره نمود که سبب شده که این مرکز به مساله پلت فرم های توزیع دارو ورود کند. وی ادامه داد: با شروع همه گیری کرونا در کشور، سران قوا در شورایی تصمیم گرفتند که به خاطر شرایطی که کشور با آن روبرو بود، بند ششم بخشنامه قانون تجارت الکترونیک درحال حاضر در نظر گرفته نشود. در این شرایط بود که پلت فرم ها توانستند در عرصه ارائه خدمات برخط سلامت به ویژه توزیع اقلام داروخانه ای ورود کنند و دسترسی شهروندان به خدمات پزشکی و درمانی را تسهیل کنند. اما بعد از پشت سر گذاشتن شرایط اوج بیماری کرونا، سازمان غذا و دارو فشارهای خودرا به پلت فرم ها شروع کرد. کارشناس مرکز همکاریهای تحول و پیشرفت با اشاره به بخشنامه «حمایت از تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین در عرصه سلامت» که به تصویب هیئت وزیران در سال ۱۴۰۱ رسیده، اضافه کرد: در تبصره ۲ ماده ۸ آن بخشنامه گفته شده است که وزارت بهداشت موظف است با همکاری وزارت ارتباطات شرایطی را فراهم آورد که شرکت های دانش بنیان دارو را توزیع کنند. این بخشنامه در عرصه توزیع آنلاین دارو توسط پلت فرم ها فصل الخطاب بود و فعالیت پلت فرم ها در عرصه توزیع دارو را به رسمیت شناخت. این بخشنامه به سازمان غذا و دارو ۲ ماه فرصت داده که بخشنامه توزیع آنلاین دارو را تدوین و ابلاغ کند. منتها این کار انجام نشد و سازمان غذا و دارو دلیلهای مختلفی در این زمینه می آورد. دلایلی همچون اینکه شاید دارو قاچاق باشد، توزیع آنلاین دارو موضوع حساسی است و مسئولیت آنرا چه کسی به گردن می گیرد. وزیر ارتباطات مصر است که این منازعه به نفع پلت فرم ها حل شود ملکی با اشاره به فعالیت قانونی پلت فرم های توزیع آنلاین دارو، اضافه کرد: پلت فرم ها از اینماد و اتحادیه کسب و کارهای مجازی مجوز خودرا دریافت کرده اند اما سازمان غذا و دارو این مجوزها را به رسمیت نمی شناسد و با طرح شکایت های مختلف که عمدتا هم از طرف دانشگاه های علوم پزشکی به انجام می رسد، فعالیت پلت فرم ها را با مشکل مواجه کرده است. وی با اشاره به ورود بخش های مختلف دولت برای حل مشکل پلت فرم ها اضافه کرد: بعد از طرح شکایت سازمان غذا دارو مقابل پلت فرم ها، بخش های مختلف دولت پیگیر تدوین بخشنامه توزیع دارو از سازمان غذا و دارو شدند. رویه سازمان غذا و دارو این بوده که این مساله حساس است و حتی ابهاماتی هم به بخشنامه قانون حمایت شرکت های دانش بنیان وارد کردند. یکی از ابهامات آنها این بود که منظور از حق توزیع، توزیع به شرکت های پخش دارو است و نه کاربر نهایی. سازمان غذا و دارو در این زمینه به معاونت حقوقی ریاست جمهوری نامه ای ارسال کرد و معاونت حقوقی هم در پاسخ به آن اعلام نمود که فعالیت بین پلت فرم و کاربر نهایی نیز مشمول توزیع می شود. کارشناس مرکز همکاریهای تحول و پیشرفت با اشاره به ورود هیئت مقررات زدایی به حل مشکل عدم تدوین بخشنامه توزیع آنلاین دارو اظهار داشت: هیئت مقررات زادیی نیز طی مصوبه ای به سازمان غذا و دارو فرصت چهارماهه ای در امتداد رفع ایراد خود، داد. حدود دو ماه پیش این فرصت به اتمام رسید. در این بین انجمن داروسازان هم به شدت با فعالیت پلت فرم ها مخالف است و نامه های مختلفی به سازمان ها و نهادهای مختلف ارسال کرده است. وی افزود: بدنبال مصوبه هیئت مقررات زدایی، کمیسیون اصل ۹۰ نیز در نامه ای از سازمان غذا و دارو خواست که این سازمان دلیل خودرا برای به تأخیر انداختن تدوین بخشنامه اعلام نماید. پس از این نامه، مسئولان وزارت بهداشت و وزارت ارتباطات گرد هم آمدند و وزارت بهداشت در این جلسه فرصت یک ماهه ای برای تدوین بخشنامه دریافت کرد. هرچند دو سه هفته است که رییس سازمان غذا و دارو اعلام نموده است که طرحی در عرصه دارورسانی آنلاین، بصورت آزمایشی در یکی از استانها در حال اجرا می باشد اما بخشنامه مذکور بصورت رسمی منتشر نشده است. کارشناس مرکز همکاریهای تحول همین طور اضافه کرد: باوجود اشکالات که سازمان غذا و دارو به توزیع آنلاین دارو توسط پلت فرم ها می گیرد، راهکارهایی برای حل این ایرادات وجود دارد. در دولت نیز وزارت اقتصاد به میان آمده است و وزیر ارتباطات نیز گفته مصر هستیم که این منازعه به نفع پلت فرم ها حل شود و معاون علمی رییس جمهوری هم بخشنامه پیشنهادی خودرا به معاون اول رییس جمهوری تقدیم کرده است. تعارض منافع سازمان غذا و دارو با توزیع آنلاین دارو گلرخ داوران، مدیر فعال در عرصه سلامت دیجیتال با تاکید به پرداختن به چرایی به وجود آمدن یک کسب وکار بجای چگونگی آن، اظهار داشت: چرایی به وجود آمدن کسب وکار در عرصه توزیع آنلاین دارو برای ما بطورکامل مشخص است. ما کسب و کاری را در عرصه دارویی داریم که نیاز مردم و داروخانه است و در این بین پلت فرم نیز نقش تسهیل گری خودرا ایفا می کند. وی ادامه داد: برخی افراد به علت جایگاهی که در آن حضور دارند گرفتار دید تونلی شده اند و با این دید به موضوع دارورسانی توسط پلت فرم ها نگاه می کنند و نمی توانند خدمت رسانی را که کسب وکار باوجود موانع به مردم ارائه می دهد، ببینند. این فعال اقتصاد دیجیتال با اعلان اینکه داروخانه در این آشفته بازار دارویی کشور ترجیح می دهد که فروش آنلاین داشته باشد، اظهار داشت: ۱۰ درصد از داروخانه هایی که در ایران در بخش خصوصی فعال می باشند، با مجموعه اسنپ دکتر همکاری دارند و آماده فعالیت در عرصه دارورسانی آنلاین هستند اما تعداد زیادی از آنها تهدید و حتی پلمب شده اند. زمانی که ۱۰ درصد از داروخانه ها با وجود تمام خلاءهای قانونی ترجیح می دهند که با پلت فرم همکاری کنند، یعنی همکاری با پلت فرم به نفع اقتصاد داروخانه است. وی همین طور با اشاره به نیاز مردم به دریافت خدمات آنلاین سلامت همچون خرید اینترنتی دارو اضافه کرد: خیلی از افراد توانیاب در کشور یا افرادی که به تنهایی زندگی می کنند و یا به داروخانه دسترسی ندارند، از خدمات آنلاین پلت فرم های سلامت و توزیع دارو استفاده می نمایند و از خدمات بهتری بهره مند می شوند. داوران در ادامه اضافه کرد: باید بپذیریم که هیئت وزیران در چرایی فعالیت کسب و کارهای در عرصه توزیع آنلاین دارو توافق دارند اما در جلسات درباره ی جزییات صحبت می نماییم و با بوجودآوردن فضای مسموم و آلوده و فراخواندن کسب وکار در دادگاه و جلسات مختلف، جلوی فعالیت کسب وکار دیجیتال را می گیریم. وی با اشاره به مصوبه هیئت وزیران درباره ی تدوین بخشنامه توزیع آنلاین دارو اظهار داشت: هیئت وزیران ۱۹ ماه پیش این مسئله را پذیرفته است که باید زمینه عملیاتی شدن توزیع دارو بوسیله پلت فرم ها و کسب و کارهای اینترنتی فراهم گردد و تنظیم گری توزیع آنلاین دارو توسط پلت فرم ها اتفاق بیفتد. اما در طول این مدت، اقدامات و مخالفت های سازمان غذا و دارو، انجمن داروسازان، برخی شرکت های داروسازی و افرادی که فعالیت پلفترم ها در عرصه توزیع دارو را در تعارض با منافع خود می بیینند، فقط تنظیم گری را به تأخیر انداخته اند. وی با اعلان اینکه چگونگی توزیع آنلاین دارو بر عهده سازمان غذا و دارو است، اظهار داشت: در این ۱۹ ماه ما شاهد ترک فعل آشکار سازمان غذا و دارو بوده ایم. در طول این مدت حتی مجوز فروش آنلاین داروخانه ها به علت همکاری با اسنپ دکتر توسط سازمان غذا و دارو باطل شده؛ مجوزی که داروخانه با دردسر فراوان دریافت کرده است. در نتیجه ما این مسائل را ناشی از نگرانی سازمان برای سلامت مردم نمی بینم، بلکه آنرا نشانه های واضح تعارض منافع این سازمان با توزیع آنلاین دارو توسط پلت فرم ها می دانیم. وی با اشاره به بخشنامه ارائه خدمات غیرحضوری نسخ الکترونیک در داروخانه و مکلف شدن سازمان غذا و دارو برای ایجاد سامانه در این بخشنامه، اظهار داشت: چرا کاربر باید درخواست خودرا در سامانه یا درگاه سازمان غذا و دارو ثبت کند. این نشانه تضاد منافع است. چرا سازمان غذا و دارو باید وارد فضای شخصی افراد و فضای کسب وکار شود و رقابت بوجود آورد. داوران با اشاره به الگوبرداری از تنظیم گری کشورهای پیش رو مثل آمریکا، هند و پاکستان در عرصه توزیع آنلاین دارو اظهار داشت: مخالفان توزیع آنلاین دارو تجربه هند و پاکستان، امارات و آمریکا را در این زمینه نقد می کنند، در صورتیکه هند یکی از کشورهای پیشرو در حوزه ی تکنولوژی و دارو است. وی با اعلان اینکه کسب وکار با وجود تمامی مشکلات جلو می رود و به مردم خدمت رسانی می کند، اضافه کرد: کسب وکار بجای این که به بهبود خدمات و پیشرفت خود فکر کند باید درگیر حاشیه های ناصواب شود. داوران با اعلان اینکه حفظ اطلاعات کاربران بر عهده وزارت بهداشت است، اضافه کرد: ما به عنوان کسب وکار ترجیح می دهیم که اطلاعات خصوصی کاربران توسط وزارت بهداشت حفظ شود. سازمان غذا و دارو درباره ی توزیع آنلاین دارو برخورد سلبی دارد احمد آتش هوش، رییس کمیسیون حقوقی و حمایت قضائی و مقرراتی اتاق ایران، نیز در این جلسه با اشاره به حساسیت های بالای حوزه دارو اظهار داشت: اطلاعات بیمار اهمیت بسیار دارد و باید محرمانگی آن تضمین شود. وی با اعلان اینکه پروسه توزیع آنلاین دارو سیر قانونی پیچیده ای دارد و بخش های بسیاری نیز در پروسه تصمیم گیری آن ورود کرده اند، اضافه کرد: مصوبه هیئت وزیران در تیر ماه ۱۴۰۱ وزارت بهداشت را مکلف کرده است که ظرف مدت ۲ ماه با همکاری وزارت ارتباطات موجبات توزیع دارو را بوسیله پلت فرم ها فراهم آورد. با اینحال سازمان غذا و دارو به علت برخورد سلبی، اساساً وارد این قضیه نشده است. هرچند بخشنامه ای تحت عنوان «ارائه خدمات غیر حضوری نسخ الکترونیک در داروخانه ها» به دست ما رسیده که بطور قطع مطلوب نظر پلت فرم ها نیست، چون یکجانبه نوشته شده است. رییس کمیسیون حقوقی اتاق ایران اشاره کرد: دغدغه های حوزه سلامت و دارو قابل توجه است و این واقعیت قابل انکار نیست که باید نقاط مشترکی میان طرفین پیدا کرد. طبیعتاً وزارت بهداشت به علت اینکه با سلامت مردم سروکار دارد با تکنولوژی های جدید محافظه کارانه برخورد می کند. وی افزود: در کمیسیون بهداشت مجلس، فضای کمیسیون نیز، مبتنی بر تنظیم گری است. ما در کمیسیون حقوقی اتاق ایران این نکته را مطرح کرده ایم که اگر فعالیت پلت فرم ها الزاماتی صورت گیرد، بخش زیادی از منازعات رفع خواهند شد. در حقیقت پیشنهاد ما این است که پلت فرم ها با ساز و کاری مشخص ملزم به حفظ داده بیماران باشند. فراهم کردن امکان تماس مستقیم داروساز و بیمار بوسیله پلت فرم نیز از مسائل دیگری است که باید از طرف پلت فرم ها تضمین شود. نگاه صفر و یکی به پلت فرم ها لطمه می زند بهراد آزادی، مدیرعامل پلت فرم فعال در عرصه سلامت نیز در این جلسه به نبود قوانین مشخص و همین طور نگاه صفر و یکی و لطمه زننده به پلت فرم ها اشاره نمود و اظهار داشت: ما پلت فرم ها معتقدیم دیتای سلامت بیمار بسیار اهمیت دارد و باید حفظ شود. اگر هم مقرر است اپراتوری برای جمع آوری اطلاعات کاربران طراحی شود ما مشکلی نداریم، اما پلت فرم باید به اطلاعات بی نام کاربران دسترسی داشته باشند. در ادامه سعید رسول اف، نایب رییس دوم کمیسیون نوآوری، تحول و راندمان اتاق تجاری تهران بیان کرد: ما باید منافع توزیع کننده دارو و پلت فرم ها و رقابتی را که میان بخش های مختلفی در اکوسیستم شکل می گیرد، به رسمیت بشناسیم. وی ادامه داد: روزی در همین کشور اتحادیه تاکسی های تلفنی هم با تاکسی های اینترنتی مثل اسنپ مخالفت می کردند اما دست آخر اکوسیستم برای کاربر نهایی شکل گرفت. تعارض آشکار بخشنامه وزارت بهداشت در عرصه توزیع آنلاین با سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی حامد هوشیاران، پژوهشگر حوزه تنظیم گری دارو درباره ی استناد برخی مخالفان توزیع آنلاین دارو به ماده ۶ قانون تجارت الکترونیک اظهار داشت: بعضی می گویند که نسخه الکترونیکی با ماده ۶ قانون تجارت الکترونیک تناقض دارد در صورتیکه اساساً بند ب ماده ۶ این قانون درباره ی استناد ناپذیری نسخ الکترونیکی است. وی افزود: اگر ما بپذیریم که نسخه الکترونیکی با این قانون در تناقض است، کارکرد نسخه الکترونیک زیر سوال برده ایم و دلیلی برای این کار وجود ندارد. همین طور عده ای معتقدند که همین ماده قانونی با توزیع آنلاین دارو نیز در تعارض است. اگر همه این ادعاها درباره ی تعارض با قانون را بپذیریم این سوال مطرح می شود که آیا سازمان غذا و دارو که مجوز انحصاری توزیع آنلاین دارو به مدت یک سال به بیمه دی داده، مرتکب تخلف شده است؟ هوشیاران با اشاره به این که اساساً اراده ای برای تدوین بخشنامه توزیع آنلاین دارو با محوریت فعالیت پلت فرم ها در متولیان وجود ندارد، اظهار داشت: سازمان غذا و دارو در حالی چالش حفظ اطلاعات خصوصی و سلامت کاربران و حفظ ارتباط داروساز با کاربر در توزیع اینترنتی دارو توسط پلت فرم ها را مطرح می کند، که همه این موارد هم اکنون توسط پلت فرم ها رفع شده یا امکان حل آنها وجود دارد. این پژوهشگر حوزه تنظیم گری دارو در ادامه اضافه کرد: در صورتیکه سازمان غذا و دارو در بخشنامه ای که تدوین آن به وزارت بهداشت تکلیف شده بخواهد وارد تصدی گری شود و با راه اندازی سامانه ای پلت فرم ها را کنار بزند، با سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی تعارض آشکار دارد. وی اظهار داشت: آن چه که در تبصره ۲ ماده ۸ بخشنامه «حمایت از تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین در عرصه سلامت» آماده است، محوریت با پلت فرم است نه با سازمان غذا و دارو. در صورتیکه تمرکز وزارت بهداشت برای تدوین بخشنامه بر محوریت تصدی گری بر توزیع آنلاین دارو و حذف پلت فرم ها است. هوشیاران با اشاره به بلاتکلیفی بخشنامه موضوع ماده ۶۰ قانون تجارت الکترونیکی درباره ی ذخیره و پردازش اطلاعات در عرصه سلامت اظهار داشت: سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت ۲۰ سال است که ما را چشم انتظار مصوبه ای درباره ی پردازش اطلاعات قرار داده اند و امیدواریم که حسرت تدوین بخشنامه توزیع اینترنتی دارو ۲۰ ساله نشود. وی اظهار داشت: باید حقوق جدید به رسمیت شناخته شود تا امکان چانه زنی و ارائه راهکارهای مناسب فراهم گردد و چرخ کسب وکار نیز بچرخد. این پژوهشگر حوزه تنظیم گری دارو در آخر اظهار داشت: مزیتی در نظام سنتی فروش دارو نیست که در پلت فرم ها نباشد اما میزیت های فراوانی مثل شفافیت در توزیع آنلاین دارو بوسیله پلت فرم ها وجود دارد که نظام سنتی نمی تواند از آن برخوردار باشد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب